جداسازي مواد مختلف از يكديگر در آزمايشگاههاي شيمي و به ويژه بيوشيمي همواره يكي از دغدغههاي مهم پژوهشگران بوده است. امروزه كروماتوگرافي به عنوان يكي از پر كاربردترين روشهاي جداسازي و تخليص مواد مورد نظر، از ميان اجزاي بيشمار يك نمونه شناخته شده است. فرايند كروماتوگرافي روشي است براي جداسازي اجزاي يك مخلوط، به وسيله پخش اين اجزا در بين فازهاي متحرك و ساكن، در طول زمان. عبارت كروماتوگرافي از دو واژه كروما، به معناي <رنگ> و گرافين به معني <نوشتن> گرفته شده است. بقیه در ادامه مطلب+ عکس ها
از مزاياي اين روش ميتوان به كوتاهي زمان جداسازي و هزينه پايين اشاره كرد. همچنين، مقدار نمونه لازم براي جداسازي در اين فرايند، در مقايسه با ساير روشها كمتر است. اين روش براي نخستين بار در سال 1903، توسط ميخائيل سوئت، به منظور جداسازي رنگدانههاي گياهي درون يك ستون آهكي مورد استفاده قرار گرفت و در طول سالهاي 1937 تا 1972 پيشرفت چشمگيري داشت؛ به گونهاي كه توسعه روشهاي آن در سال 1954، جايزه نوبل را براي مارتين و سينگ به ارمغان آورد.
كروماتوگرافي در واقع روشي فيزيكي به منظور جداسازي است، كه در آن مواد مورد نظر براي تفكيك ، محيطي بيحركت پخش ميشوند. اين فاز بيحركت، به <فاز ساكن> معروف است؛ در حاليكه فاز ديگر، يعني <فاز متحرك>، در امتداد يك مسير معين جاري ميشود. فاز متحرك، در واقع همان حلال و فاز ساكن شامل ستونهايي حاوي ماده مورد تجزيه است. فرايند كروماتوگرافي در اثر اختلاف ميان ضريبهاي پخش هر يك از اجزاي نمونه در ميان اين دو فاز اتفاق ميافتد.
هنگامی که پرتو نور از محیطی به محیط دیگر با غلظتی متفاوت وارد می شود، به علت تغییر سرعت عبور، مسیر آن منحرف میشود. این پدیده شکست نور "Refraction" نامیده می شود. در صورتیکه محيط دوم چگال تر از محيط اول باشد نور به خط عمود نزديکتر می شود. و در صورتی که غلظت کمتری داشته باشد از خط عمود برسطح دور میشود. بقیه در ادامه مطلب
چنانچه در شکل مشاهده می شود، زاويه بين شعاع تابش و خط عمود، زاويه تابش (i) و زاويه بين شعاع شکست و خط عمود زاويه شکست (r) ناميده می شود. ضريب شكست يك ماده (n) عبارتست از: نسبت سرعت عبور نور در خلا (c ) به سرعت عبور نور از آن ماده (vi). ضریب شکست مطلق هر جسم به صورت زیر تعریف می شود:
برای اهداف کاربردی به جای خلاء به عنوان مرجع از هوا استفاده می کنند چرا که ضریب شکست آن بسیار نزدیک به خلاء است.
ضریب شکست مانند نقطه ذوب از خواص فیزیکی مواد است. رفركتومتري به معنی تعيين ضريب شكست گازها، مایعات و جامدات نیمه شفاف، بهوسيله دستگاه رفركتومتر است. می توان از این مشخصه، برای شناسایی مواد یا ارزیابی خلوص آن استفاده کرد. با معین شدن ضريب شكست، علاوه بر شناسايي مواد مقدار آن را نیز می توان محاسبه کرد.
دستگاه رفرکتومتر کاربرد زیادی در صنایع گوناگون دارد. به عنوان مثال براي اندازهگيري غلظت نمك طعام در حوضچههاي پرورش ماهي مورد استفاده قرار ميگيرد. در صنایع غذایی نیز این دستگاه کاربرد بسیار زیادی دارد مثلا در کارخانه های قند برای تعیین بریکس محلول قند مورد استفاده قرار می گیرد. در پزشکی برای پی بردن به میزان اوره و پروتئین خون، میزان نمک موجود در آن و غلظت مایعات استفاده می شود و مهمترین کاربرد آن تعیین غلظت Urine در آزمایشگاه است.
بریکس واحدی است که بیان کننده مقدار ذرات جامد موجود در یک محلول است و اصولا به غلظت و ویسکوزیته وابسته است.
اساس کار
اساس کار رفلکتومتر در تابش نور به شرط تکفام بودن آن و هدایت آن به سمت محلول مورد نظر و عبور آن است که چون این دو...
قبل از جنگ جهاني دوم بيش از 80000 ماده شيميايي كشف شد كه ازميان آنها ، بيشتر نفت و قطران زغال سنگ براي ساخت سلاح هاي شيميايي مورد استفاده قرار گرفت . مشكل اين است كه اين مواد از نظر ايمني به ندرت مورد آزمايش قرار مي گيرند اما بدون رضايت و آگاهي ما از خطرات آنها به غذا و آب و محصولات اضافه مي شوند طبق تحقيقات انجمن ملي امريكا،هيچ اطلاعاتي براي بيش از 80 درصد از مواد شيميايي كه هر روز استفاده مي شود ، وجود ندارد . كمتر از 20 درصد مواد به خاطر اثرات مزمن و موتاژنيك تست شده اند . اين تستها هم اغلب روي مواد شيميايي به طور جداگانه انجام مي شود و تستي روي تركيب مواد شيميايي كه روزانه با آنها در تماس هستيم انجام نمي شود .كلر كه در سلاح هاي شيميايي استفاده مي شد امروزه در پاك كننده هاي مخازن و به عنوان دترجنت هاي ظرفشويي و …. استفاده مي شود، و مي تواند كشنده باشد و تماس باآن بدون دستكش ، ماسكهاي تنفسي و سيستم تهويه مجاز نمي باشد . كلر در آبهاي نوشيدني – استخرهاي شنا ، جكوزي ها و…. وجود دارد . ماده مصرفي ديگر فلورايد است كه فوق العاده سمي بوده و فايده چنداني هم ندارد . بيشتر شوينده هاي خانگي شامل موادشيميايي سمي هستند . آمونياك تقريباَ در همه آنها وجود دارد و اگر با سفيد كننده ها تركيب شود تبديل به كلرآمين مي شود كه كشنده است . دولت تائيد ميكند كه محصولات شوينده خطرناكند و بر طبق قوانين و مقررات (كنترل و نظارت ) بايد روی آنها برچسب هايي زده شود كه نمايانگر قابليت اشتعال -خورندگي – سميت و … مواد باشد . يك ميليون سم در كانادا هر سال در نتيجه استفاده از محصولات شوينده خانگي ايجاد می شود .كه برخي از آنها كشنده هستند . بقیه در ادامه مطلب
ضدعفوني كننده ها معمولاَ با پايه فنول يا كرزول هستند كه پايانه هاي عصبي را بي حس مي كنند.