فشارعصبی ناشی ازکار،به « بیماری نامرئی » مشهوراست که می تواند برفرد، سازمان وافراد درون آن تاثیر بگذارد . بقیه در ادامه مطلب
تعريف فشارعصبی
عارضه ای است که سلامت جسمی وفکری فرد را به مخاطره می اندازد وزمانی به وجود می آید که بدن بیشتر ازحد معمول ازتوانایی هایش استفاده میکند.زمانی که فشارفیزیکی وروانی برانسان وارد می شود، ترشح هورمونی هایی مانند آدرنالین وکورتیزول دربدن افزایش می یابد . این هورمون ها تغییرات عمده ای را درضربان قلب ، فشار خون ،سوخت وسازبدن وفعالیت فیزیکی به وجود می آورند. این واکنش ها درزمانی که فرد تحت فشاراست کمک می کنند که کارآیی او افزایش یابد ، اما دردرازمدت برای بدن مضر هستند .
علاوه برزیان های فردی ،عوارض عمومی فشارعصبی همچنان بالا و رو به افزایش است . هزینه های خدمات عمومی نظیر مراقبت بهداشتی ازکسانی که دراثر فشار عصبی دچار بیماری یابازنشستگی زودهنگام شده اند ، کمک های درحال ارائه به معلولینی که دراثرفشار عصبی ناتوان شده اند و.... برجامعه سنگینی می کند .علاوه براین فشارعصبی ،افراد را دچار زودرنجی وتحرک پذیری می کند واین موضوع برکیفیت کلی زندگی افراد تاثیر سوء به جا می گذ ارد .علایمی نظیر بی حوصلگی ونوسان دررفتار ممکن است همکاران ، دوستان وخانواده فرد را ازاو بیزار کند. گاهی هم این مسئله می تواند یک دور باطل ازاعتماد به نفس رو به زوال را ایجاد کند که به مشکلات عاطفی جدی تری نظیر افسردگی منجرمی شود.
اثرات فشارعصبی برسلامت بدن
یکی ازدلایل عمده بروز بسیاری ازعوارض مانند فشارخون بالاو بیماری های قلبی ، فشارعصبی درازمدت است.درعین حال این گونه فشارهای طولانی مدت می تواند خطرابتلا به بیماری های فکری وروانی را نیز افزایش دهد تغییرات رفتاری ناشی ازفشاربالای عصبی مانند کشیدن سیگار به میزان زیاد واحیانا استفاده از مواد مخدر نیزمنجر به کاهش چشمگیر سطح سلامت جسمی می شود . داروهای تجویزشده مانند آ رام بخش ها اگر چه درکوتاه مدت برای تسکین اضطراب مفیدند ،ولی اعتیاد آور هم هستند وعوارض جانبی همچون کاهش تمرکز، ضعف درهماهنگی باهمکاران وسردرگمی را به همراه دارند وچون دلایل اصلی فشارعصبی رااز بین نمی برند ، لذا درمان مناسبی محسوب نمی شوند. فشارعصبی ناشی از کار،خواه ناخواه برجنبه های دیگر زندگی فرد هم تاثیر می گذارد اتخاذ تصمیم های اشتباه درمحل کارومنزل ممکن است به حادثه ودرگیری ،خسارت مالی یا حتی ازدست دادن شغل فرد منتهی شود.
اثرات فشارعصبی ناشی ازکاربرخانواده
حوادث ناگواري مانند سيل، زلزله، طوفان، آتش سوزي و غيره علاوه بر خسارت هاي جاني و مالي كه وارد مي كنند معمولا سيلي از احساسات را نيز به همراه دارند. اينكه بازماندگان حادثه چطور با واكنش هاي هيجاني خود كنار مي آيند به ميزان پوشش حمايتي بستگي دارد كه پس از وقوع حادثه كسب مي كنند. بقیه در ادامه مطلب
از جمله احساسات قوي كه در چنين شرايطي مشاهده مي شود عبارت است از:
- وحشت ، خشم ، احساس عدم داشتن كنترل
- بخشش و خيرخواهي نسبت به ديگران
- ياس و نوميدي
- اضطراب ، تشويش و بلاتكليفي
- سردرگمي
- همكاري و كار گروهي
اين گونه احساسات واكنش هاي طبيعي هستند كه در شرايط غيرمعمول بروز مي كنند. نيروي انباشته شده اينگونه واكنش هاي هيجاني پس از گذشت حادثه، اثراتي دارد كه بروز مي كند، زماني كه خستگي،فرسودگي، غم و اندوه، نوميدي و افسردگي رخ مي نمايد، توجه به اين واكنش هاي هيجاني بسيار مهم است.
افراد از اين لحاظ كه برانگيختگي هيجاني تا چه اندازه رفتار آنها را مختل مي كند با هم تفاوت دارند. مشاهده افراد در جريان بحران ها، حاكي از آن است كه حدود ۱۵ درصد افراد در اين موارد رفتار سازمان يافته از خود نشان مي دهند و اكثريت يعني ۷۰ درصد آنان درجات گوناگوني از آشفتگي بروز مي دهند اگرچه قادرند باز هم تا حدي به نحو موثر عمل كنند. ۱۵ درصد باقيمانده چنان آشفته هستند كه قادر به انجام هيچ كاري نيستند. اينگونه افراد ممكن است جيغ زنان به اين سو و آن سو بدوند يا رفتاري كاملا نامناسب و بي هدف نمايان سازند.
در چنين شرايطي مهمترين چيز اين است كه مردم با هم باشند و از همديگر كمك بگيرند. خيلي ها در اين شرايط نياز به كمك دارند و خود نيز قادر به كمك كردن هستند، فقط كافي است كه بفهمند چه بايد بكنند. كسب حمايت و ياري از سوي ديگران اثرات مثبت فراواني در فرآيند از عهده برآمدن و تحمل شدايد در طولاني مدت را دارد.
دنیای امروز استرس های مختلفی دارد كه بعضی از این استرس ها مختص محیط كار است. نزاع با یك همكار، محروم شدن از پاداش، دیر رسیدن به سر كار و فشار هیأت مدیره یا رؤسای سازمان به مدیر را می توان نمونه هایی از استرس های محیط كار نامید . مدیران برای این كه بهداشت روانی محیط كار را تأمین كنند باید با مفاهیم اساسی بهداشت روانی آشنا شوند. مدیران باید توجه داشته باشند كه مدیریت اثربخش نیز بدون توجه و اعتماد به سلامت روانی كاركنان حاصل نمی شود و برای رسیدن به این مهم باید اصول بهداشت روانی در سازمان را رعایت نمایند.مطلب ذیل به موضوع فوق می پردازد. بقیه در ادامه مطلب
● اصول بهداشت روانی در سازمان :
۱- ایجاد جو صمیمیت، همدلی، صداقت، همكاری و احترام متقابل در میان كاركنان سازمان.
۲- پرهیز از اعمال روش های مبتنی بر زور و اجبار در محیط سازمان.
۳- شناسایی استعدادهای بالقوه كاركنان تحت نظارت سازمان و فراهم ساختن رشد و شكوفایی این استعداد در حد توان و امكانات سازمان.
۴- پرهیز از قضاوت های كوركورانه و مبتنی بر پیشداوری در مورد كار و رفتار كاركنان سازمان. استرس و نگرانی های افراد نسبت به كار ، خانواده و نگرانی های مادران كارمند نسبت به وضع كودكان خود، وضع اقتصادی، انتظارات سازمان از كارمندان و... همگی سبب می شود كه فرد از لحظه بیداری بامداد تا هنگام آرمیدن شامگاه همواره دچار هیجان ها، تنش ها، نگرانیها و امیدهای گوناگونی باشد كه گاه با ظرفیت بدنی، عصبی و روانی وی متناسب نیست و افراد و سازمان را دچار مشكل می كند.اگر سازمان به سطح تولید مناسب برسد اما كاركنان سازمان افراد عصبی، افسرده، ناراحت و پرخاشگر در انتظار فرصتی تا پریشانیهای روانی خود را با كم كاری، ترور شخصیت یكدیگر، غیبت، شایعه پراكنی و ایجاد سوانح و حوادث و به شیوه ای مخرب نشان دهند در این صورت آیا می توان چنین جامعه ای را سالم یا موفق دانست؟ شكی نیست كه پاسخ به این سؤال منفی است بنابر این می توان گفت نقش و وظیفه دیگر هر مدیر لایق، دورنگر و كاردان، تأمین بهداشت روانی كاركنان سازمان است.
● بهداشت روانی به سه قسمت تعریف می شود :
۱- نگرانی های مربوط به خود، ۲- نگرش های مربوط به دیگران، ۳- نگرشهای مربوط به زندگی.
نشانه هایی وجود دارد كه ما را از دشواریهای روانی، به ویژه در خود فرو رفتن، پرخاشگری، خودمداری، بی اعتمادی شدید، احساس ناتوانی و وابستگی مطلع سازد. به علاوه برای داشتن بهداشت روانی خوب شرایطی وجود دارد كه عبارتند از : روبه رو شدن با واقعیت، كم توقع بودن، دشمنی نكردن با دیگران و كمك رسانی به مردم.
استرس شغلي نوعي استرس است كه با محيط كاري يا عوامل مرتبط با آن در ارتباط است و زماني رخ ميدهد كه شرايط كاري با اطلاعات ، تواناييها، نيازها و ميل و رغبت فرد مطابقت ندارد و شامل استرس ناشي از نارضايتي شغلي، امنيت شغلي، مشاغل پرتنش و پرخطر است. از جمله مهمترين عوامل ايجاد استرس كاري پايين بودن ميزان آستانه تحمل، عدم پذيرش تفاوتهاي فردي و نيز شيوه سازگاري فرد با شرايط است. همچنين نداشتن مهارت و اطلاعات لازم و انجام كار، عدم تلاش جهت پيشرفت و ارتقاي شغلي، ميانگين حقوق و ارزشيابي و تبعيض ناروا و ناامني شغلي نيز موجب اين نوع استرس ميگردد. استرس شغلي شديد و مداوم و نداشتن ظرفيت كافي پذيرش استرس، منجر به علائمي خواهد شد كه ميتواند شامل اثرات فيزيكي از جمله سردرد، بالا رفتن فشار خون، همچنين حملات قلبي و مشكلات گوارشي و غيره گردد. از علائم رواني و ذهني ميتوان احساس اضطراب، افسردگي، فراموشي و كاهش توجه و تمركز و عدم خلاقيت و افزايش اشتباهات كاري را نام برد و نيز اين نوع استرس بازخوردي در روابط خانوادگي و نيز عملكرد فرد خواهد داشت كه در نهايت موجب افت بهرهوري كاري و در نتيجه كاهش كيفيت، راندمان توليد و سطح سلامت جامعه ميگردد. استرس تنها زماني ميتواند تاثير منفي بگذارد كه انسان به بنبست برسد و باور كند كه ديگر هيچ راهحلي ندارد. اغلب افراد سختگير، تندخو و عصبي بيشتر از افراد آرام و خونسرد تحت تاثير استرس شغلي قرار ميگيرند ولي افراد انعطافپذير ميتوانند خود را با محيط كارشان سازگار كنند و راههايي براي كاهش استرس شغلي بيابند. از جمله اين راهكارها بالا بردن آستانه تحمل و ظرفيت پذيرش پيشنهاد و انتقاد از جانب مديران و ديگر اعضاي سازمان به منظور بازدهي شغلي بالاتر است. از اقدامات مهم ديگر جلوگيري از انجام 2 كار به طور همزمان و انجام وظيفه مربوطه در يك زمان به دليل تمركز بيشتر و داشتن رفتار دوستانه و احترامآميز در محيط كار و استراحت است.
هر کاری که خارج از ساعت کار روزانه (7صبح تا 6 عصر) باشد نوبت کاری نام میگیرد. بقیه در ادامه مطلب
تاثیر: ترشح و تولید هورمون ملاتونین باعث ایجاد و القای خستگی و خواب می شود. پس هنگام شب این هورمون حداکثر تراکم را دارد. هورمون کورتیزول بیدار کننده است و هنگام صبح حداکثر مقدار را دارد.
افراد : 1. صبح گرا (morning larks) تمایل دارند هنگام غروب خوابیده و هنگام طلوع خورشید بیدار شوند.
2. شب گرا (night owls) بیشترین فعالیت خود را اوقات شب انجام می دهند.
* با افزایش سن پدیده صبح گرایی بیشتر بروز می کند.
* تمایل طبیعی ساعت بیولوژیک بدن به کند کار کردن است. پس شیفتهای چرخشی رو به جلو (صبح – عصر- شب ) بسیار راحتتر از شیفتهایی هستند که برعکس میباشند.
عوامل موثر بر نوبت کاری:
سن بیشتر از 50 سال . ابتلا به ناراحتی های گوارشی. صرع و بیماری قند. صبح گرا بودن. نبود امکانات خواب مناسب. تنها زندگی کردن. دو شغلی بودن یا انجام کارهای سنگین خانه. سابقه استعمال الکل یا مواد مخدر
عوارض:
1. خستگی شدید به علت کم خوابی که این امر در خانم های باردار باعث افزایش خطر احتمال زایمان زود رس می شود.
2. اختلالات بهداشتی : ناراحتی های گوارشی. عوارض مغزی روانی. احتمال افزایش شیوع بیماری های قلبی عروقی. بروز افسردگی
3. مختل شدن زندگی اجتماعی ( روابط دوستانه و خانوادگی)
4. کاهش بهره وری در فعالیت های فکری - دستی و مهارتی
خطرات زندگی الکترونیکی بقیه در ادامه مطلب
اگر بپذيريم كه روند زندگى مردم در قرن حاضر به سوى هرچه بيشتر الكترونيكى شدن است و نيز زندگى الكترونيكى را يك واقعيت در حال شدن بدانيم آنگاه در خواهيم يافت كه هيچ وجهى از وجوه زندگى بشرى از تاثيرات اين پديده به دور نخواهد ماند. بر اساس پيش بينى ITU جهانى، كاربران رو به رشد اينترنت در دنيا تا پايان سال ۲۰۰۶ ميلادى از مرز ۸۰۰ ميليون نفر خواهند گذشت. كافى است به اطرافمان بنگريم كه زندگى الكترونيكى چگونه همه عرصه هاى زندگى بشرى را يكى پس از ديگرى به احاطه خود درآورده و به همراه ويژگى هاى مثبت و مفيد خود اثرات سوء و مخربى را نيز به دنبال آورده است. اگر چه همه اقشار جوامع بشرى در سطوح گوناگون از منافع و راحتى هاى زندگى الكترونيك بهره مند و يا دست كم از آن سخن به ميان مى آورند اما كمتر كسى به آسيب هاى ناشى از همه گير و فراگير شدن اين پديده پيچيده و غامض كه ابعاد آن ناشناخته و حيرت انگيز است توجه داشته است. در قاموس فرهنگ مدرن، وقتى سخن از زندگى الكترونيك مى شود منظور كليه حوزه هايى است كه به تسخير آن درآمده و يا به عبارت ديگر سخن از همه چيز الكترونيك است.
به هر حال گويا دستاوردهاى زندگى الكترونيك در سرعت بخشى و خدمت رسانى و افزايش دقت عمل در كارهاى گوناگون امكان پذير نيست ولى اين پديده نيز مانند همه دستاورد هاى بشرى همواره دو كفه ترازو دارد كه با بالا رفتن يكى، ديگرى رو به پائين ميل خواهد كرد. كفه منافع و كفه مضرات. اگر چه ما در اين گزارش بر موضوعات محورى مضرات اين پديده تاكيد خواهيم كرد ولى منافع و ويژگى هاى مثبت زندگى الكترونيك از جمله مباحثى است كه نيازى به اثبات و تفصيل ندارد و يا كفه مثبت آن به عينه براى همگان لمس شدنى است ولى آن كفه مضرات است كه از چشم بسيارى پنهان خواهدماند.اين مضرات شامل موارد زير است:
دكوراژه الكترونيك: اولين عارضه در دكوراژه كردن آدمى كه از قضا اندام فيزيكى كاربران را مورد تهديد قرار مى دهد، كار مداوم با ابزار الكترونيك است كه ارمغان زندگى مدرن و عجين شده با الكترونيك است.
سایت CareerCast لیستی از مشاغل پراسترس و کم استرس را در سال ۲۰۱۱ منتشر کرده که آشنایی با آنها جالب است. رده بندی این مشاغل براساس ۱۱ فاکتور مثل محیط کار، رقابت در کار، سفرهای کاری، امکان رشد و ریسک فیزیکی و ... رده بندی شده اند. ترتیب از قرار زیر است:
۱- خلبان خطوط تجاری
۲- مدیر روابط عمومی
۳- مدیر ارشد سازمان
۴- عکاس خبری
۵- خبرنویس (شخصی که سناریوی اخبار را برای پخش در تلویزیون یا رادیو آماده میکند. نمیدونم عنوان این نقش در رادیو و تلویزیون خودمان چیست!)
۶- مدیر تبلیغات
۷- معمار
۸- معاملهکنندگان سهام
۹- تکنیسین اورژانس
۱۰- کارشناس معاملات ملکی
برآیند این گزارش نشان میدهد که بیشترین میزان استرس در شغلهای ارتباطی است به این دلیل که اصولا تصمیمها باید در زمان کم اتخاذ شود و همیشه یک بازخورد عمومی نسبت به نتیجه تصمیمها وجود دارد.
اما کم استرسترین مشاغل معرفی شده:
۱- متخصص شنوایی سنجی
۲- متخصص رژیم غذایی
۳- مهندس نرمافزار (احتمالا تعداد زیادی به این موضوع اعتراض کنند)
۴- برنامه نویس (مثل مورد بالایی)
۵- متخصص پیشگیری بیماریهای دهان و دندان
۶- گفتار درمان
۷- فیلسوف
۸- ریاضیدان
۹- شغل درمان
۱۰- ماساژ درمان
نکته جالب توجه اینکه کم استرسترین مشاغل در حوزه درمان است.
شغل شما چقدر استرس زا است؟
این سایت لیست بهترین و بدترین مشاغل ۲۰۱۱ آمریکا را هم اعلام کرده که آشنایی با آنها جالب است.
بهترین مشاغل ۲۰۱۱
۱- مهندس نرمافزار – متوسط درآمد سالانه ۸۷,۱۴۰ دلار
۲- ریاضیدان – متوسط درآمد سالانه ۹۴,۱۷۸ دلار
۳- تحلیلگر امنیت سرمایهگذاری – متوسط درآمد سالانه ۸۷,۲۰۴ دلار. در این شغل متخصص بر اساس اطلاعات آماری و تحلیل آنها شرایط وقوع ریسک در سرمایهگذاری روی املاک و مستغلات را بخصوص پیش بینی میکند. این نوع تخصص بیشتر در شرکتهای بیمه مورد استفاده میشود که قصد دارند ریسک بیمه کردن املاک را براساس احتمال وقوع عوامل طبیعی بسنجند.
۴- تحلیلگر آمار – متوسط درآمد سالانه ۷۳,۲۰۸ دلار
۵- تحلیلگر نرمافزار – متوسط درآمد سالانه ۷۷,۱۵۳ دلار
۶- هواشناس – متوسط درآمد سالانه ۸۵,۲۱۰ دلار
۷- بیولوژیست – متوسط درآمد سالانه ۷۴۲۷۸ دلار
۸- مورخ - متوسط درآمد سالانه ۶۳,۲۰۸ دلار
۹- متخصص شنوایی سنجی – ۶۳,۱۴۴ دلار
۱۰- متخصص پیشگیری بیماریهای دهان و دندان - متوسط درآمد سالانه ۶۷,۱۰۷ دلار
همانطور که مشاهده میشه مشاغل مربوط به نرمافزار در حال حاضر جز بهترین مشاغل هستند.
بدترین مشاغل ۲۰۱۱
۱- کارگر پالایشگاه یا سکوهای نفتی - متوسط درآمد سالانه ۳۲,۱۴۳ دلار
۲- آهنگر - متوسط درآمد سالانه ۳۴,۱۲۷ دلار. منظور از آهنگر کارگر ساختمانی است که با اسکلت فلزی ساختمان را بنا میکند.
۳- چوببر - متوسط درآمد سالانه ۳۲,۱۰۹٫ وظیفه قطع و انتقال درختان را به کارخانههای چوب بری دارد.
۴- تعمیرکار سقف ساختمانها - متوسط درآمد سالانه ۳۴,۱۸۶ دلار
۵- راننده تاکسی – ۲۱,۱۲۷ دلار
۶- مامور اورژانس – ۳۰,۱۶۸ دلار
۷- جوشکار – ۳۵,۱۲۶ دلار
۸- نقاش ساختمانی – ۳۴,۱۵۲ دلار
۹- مامور ثبت اطلاعات کنتورها - متوسط درآمد سالانه ۳۴,۱۷۱ دلار
۱۰ – کارگر ساختمانی - متوسط درآمد سالانه ۲۹,۲۱۱ دلار
جالب است که تعداد مشاغل مرتبط با امور ساختمانی در لیست بدتری مشاغل بالاست.