استرس شغلي نوعي استرس است كه با محيط كاري يا عوامل مرتبط با آن در ارتباط است و زماني رخ ميدهد كه شرايط كاري با اطلاعات ، تواناييها، نيازها و ميل و رغبت فرد مطابقت ندارد و شامل استرس ناشي از نارضايتي شغلي، امنيت شغلي، مشاغل پرتنش و پرخطر است. از جمله مهمترين عوامل ايجاد استرس كاري پايين بودن ميزان آستانه تحمل، عدم پذيرش تفاوتهاي فردي و نيز شيوه سازگاري فرد با شرايط است. همچنين نداشتن مهارت و اطلاعات لازم و انجام كار، عدم تلاش جهت پيشرفت و ارتقاي شغلي، ميانگين حقوق و ارزشيابي و تبعيض ناروا و ناامني شغلي نيز موجب اين نوع استرس ميگردد. استرس شغلي شديد و مداوم و نداشتن ظرفيت كافي پذيرش استرس، منجر به علائمي خواهد شد كه ميتواند شامل اثرات فيزيكي از جمله سردرد، بالا رفتن فشار خون، همچنين حملات قلبي و مشكلات گوارشي و غيره گردد. از علائم رواني و ذهني ميتوان احساس اضطراب، افسردگي، فراموشي و كاهش توجه و تمركز و عدم خلاقيت و افزايش اشتباهات كاري را نام برد و نيز اين نوع استرس بازخوردي در روابط خانوادگي و نيز عملكرد فرد خواهد داشت كه در نهايت موجب افت بهرهوري كاري و در نتيجه كاهش كيفيت، راندمان توليد و سطح سلامت جامعه ميگردد. استرس تنها زماني ميتواند تاثير منفي بگذارد كه انسان به بنبست برسد و باور كند كه ديگر هيچ راهحلي ندارد. اغلب افراد سختگير، تندخو و عصبي بيشتر از افراد آرام و خونسرد تحت تاثير استرس شغلي قرار ميگيرند ولي افراد انعطافپذير ميتوانند خود را با محيط كارشان سازگار كنند و راههايي براي كاهش استرس شغلي بيابند. از جمله اين راهكارها بالا بردن آستانه تحمل و ظرفيت پذيرش پيشنهاد و انتقاد از جانب مديران و ديگر اعضاي سازمان به منظور بازدهي شغلي بالاتر است. از اقدامات مهم ديگر جلوگيري از انجام 2 كار به طور همزمان و انجام وظيفه مربوطه در يك زمان به دليل تمركز بيشتر و داشتن رفتار دوستانه و احترامآميز در محيط كار و استراحت است.
ختلالات اسكلتی - عضلانی یك بیماری شغلی است. این اختلالات به علت شرایط نامناسب در محیط كار بروز می كند. یكی از علل ایجاد این مشكل وسایلی است كه افراد در محل كار از آن استفاده می كنند كه حتماً باید استاندارد باشد، عامل دیگر احساس امنیت و آرامشی است كه فرد باید در محیط كار داشته باشد تا دچار این گونه اختلالات نشود.
دكتر سیدجلیل میرمحمدی میبدی متخصص طب كار و بیماری های شغلی در زیر نكاتی را بیان كرده است كه می تواند اختلالات اسكلتی و عضلانی مربوط به شغل را كاهش دهد.
● اختلالات اسكلتی - عضلانی مرتبط با كار چگونه به وجود می آید؟
▪ اختلالات اسكلتی - عضلانی مرتبط با كار نوعی بیماری شغلی به حساب می آید. این گونه اختلالات معمولاً به علت قرار گرفتن بدن در وضعیت نامطلوب هنگام كار كردن یا استفاده از میز و صندلی نامناسب و غیراستاندارد تشدید می شود. زمانی كه از صندلی متناسب با ابعاد بدن (غیرارگونومیك) استفاده شود، اختلالات افزایش پیدا خواهند كرد.
● صندلی قابل استفاده در محیط كار باید چه استانداردی داشته باشد؟
▪ یكی از اجزای مهم صندلی، دستگیره ای است كه قابلیت تنظیم ارتفاع را انجام می دهد. همچنین باید سطح نشیمن صندلی استاندارد گود و لبه آن گرد باشد. زمانی كه فرد روی صندلی می نشیند، باید از اطراف ران ها تا دسته صندلی ۲/۵ سانتی متر فاصله باقی مانده باشد و ارتفاع صندلی باید در اندازه ای تنظیم شود كه لبه نشیمنگاه با عضله ران تماس پیدا نكند و مانع خون رسانی به ساق پا نشود، چون این موضوع باعث خواب رفتگی و خستگی در عضلات پا می شود. پشتی صندلی باید قوس كمر را هنگام نشستن پر كند و قسمت بالای آن رو به بیرون باشد تا كتف ها در جای مناسبی قرار بگیرد. صندلی استاندارد، پنج پایه و چرخدار است. پوشش روی صندلی باید از پارچه باشد تا ایجاد گرما و سرما نكند. بهترین ارتفاع صندلی، ارتفاعی است كه وقتی فرد روی آن می نشیند و به پشتی آن تكیه می دهد، كف پاها روی زمین قرار بگیرد تا نیازی به استفاده از زیر پایی نباشد. هنگام نشستن روی صندلی زاویه بدن و ران پا باید بین ۹۰ تا ۱۱۰ درجه باشد، ران پا و ساق پا بین ۹۰ تا ۱۰۰ درجه و زاویه ساق پا و خود پا ۹۰ درجه باشد.
● با چه اقداماتی در محیط كار می توان از بروز اختلالات اسكلتی - عضلانی پیشگیری كرد؟
▪ افرادی كه شرایط فعالیت آنها به گونه ای است كه معمولاً نشسته كار می كنند، در ازای هر یك ساعت كار به مدت ۱۰ دقیقه به صورت ایستاده استراحت كرده و دو تا سه دقیقه از ۱۰ دقیقه استراحت خود را ه نرمش های بسیار ساده در محیط كار اختصاص دهند. در افرادی كه فعالیت كاری آنها به صورت ایستاده است نیز به ازای هر یك ساعت كار، ۱۰ دقیقه نشستن لازم است.
بقیه در ادامه مطلب