هر کاری که خارج از ساعت کار روزانه (7صبح تا 6 عصر) باشد نوبت کاری نام میگیرد. بقیه در ادامه مطلب
تاثیر: ترشح و تولید هورمون ملاتونین باعث ایجاد و القای خستگی و خواب می شود. پس هنگام شب این هورمون حداکثر تراکم را دارد. هورمون کورتیزول بیدار کننده است و هنگام صبح حداکثر مقدار را دارد.
افراد : 1. صبح گرا (morning larks) تمایل دارند هنگام غروب خوابیده و هنگام طلوع خورشید بیدار شوند.
2. شب گرا (night owls) بیشترین فعالیت خود را اوقات شب انجام می دهند.
* با افزایش سن پدیده صبح گرایی بیشتر بروز می کند.
* تمایل طبیعی ساعت بیولوژیک بدن به کند کار کردن است. پس شیفتهای چرخشی رو به جلو (صبح – عصر- شب ) بسیار راحتتر از شیفتهایی هستند که برعکس میباشند.
عوامل موثر بر نوبت کاری:
سن بیشتر از 50 سال . ابتلا به ناراحتی های گوارشی. صرع و بیماری قند. صبح گرا بودن. نبود امکانات خواب مناسب. تنها زندگی کردن. دو شغلی بودن یا انجام کارهای سنگین خانه. سابقه استعمال الکل یا مواد مخدر
عوارض:
1. خستگی شدید به علت کم خوابی که این امر در خانم های باردار باعث افزایش خطر احتمال زایمان زود رس می شود.
2. اختلالات بهداشتی : ناراحتی های گوارشی. عوارض مغزی روانی. احتمال افزایش شیوع بیماری های قلبی عروقی. بروز افسردگی
3. مختل شدن زندگی اجتماعی ( روابط دوستانه و خانوادگی)
4. کاهش بهره وری در فعالیت های فکری - دستی و مهارتی
چـرخـه خـواب و بـیــداری، فـعالیت و اسـتـراحت، حرارت بدن، بـرون ده قـلـب، مـصـرف اکسیژن و مـیـزان ترشح غدد درون ریز توسط ساعت بیولوژیک بدن تنظیم می گـردنـد. سـاعــت بیولوژیک مختص انسانها نبـوده و تـمـام مـوجـودات زنـده از بــاکتری ها گرفته تا خود انـسـانها واجد چنین ساعتی میباشند. در تنظیم ساعت بیولوژیک بدن 3 عضو با یکدیگر همکاری میکنند: بقیه در ادامه مطلب
1- گیرنده های نور واقع در چشمها
2- بخشی از هیپوتالاموس بنام SCN
3- غده صنوبری
هنگامی که نور (بطور طبیعی نور خورشید) به چشمها میرسد گیرنده های نور آن را به هیپوتالاموس مغز مخابره میکنند سپس هیپوتالاموس به غده صنوبری که چشم سوم نیز نامیده میشود، فرمان میدهد که ملاتونین ترشح کند. در واقع تولید ملاتونین نسبت به دو عامل نور و حرارت حساس میباشد. هنگامی که نور و حرارت کاهش می یابد ما احساس خواب آلودگی خواهیم کرد چرا که تولید ملاتونین افزایش می یابد. ملاتونین در غیاب نور و در شب تولید میگردد بطوری که میزان ملاتونین در شب 10 برابر میزان آن در روز میباشد. میزان ترشح و تولید ملاتونین در افراد مسن کاهش می یابد. از این رو آنها صبها زودتر از خواب برمیخیزند. بر هم خوردن تنظیم ساعت درونی و ناهمخوانی آن با محیط پیرامون و شبکه اجتماعی منجر به بروز بی خوابی مزمن، هواپیمازدگی و اختلال خواب درشاغلینی که در دو شیفت کار میکنند، میگردد.
شما میتوانید با اندازه گیری دمای بدن و سطح هوشیاری خود در طی شبانه ریز پی ببرید که آیا جزو دسته سحر خیزها میباشید و یا شب زنده داران. در جه حرارت بدن افراد سحر خیز معمولا در پیش از ساعت 8 بعد از ظهر کاهش می یابد. این افراد از لحاظ آناتومی انعطاف ناپذیر بوده و اوج حرارت بدن و سطح هوشیاری آنان در اوایل بعد از ظهر می باشد. اما افراد شب زنده دارانطباق پذیری بیشتری دارند. در افراد سحر خیز ملاتونین کمتری ترشح میگردد بنابراین بیشتر در معرض اختلالات خواب قرار دارند.
مترونوم بدن